Καλές Γιορτές!

Σας ευχόμαστε καλές γιορτές, και ελπίζουμε να σας δούμε στις σποροσυλλογές - σποροφυτεύσεις του νέου έτους!

Το βιντεάκι έχει και ήχο...



Σύντομα απολογισμός της τελευταίας δράσης του 2009 και νέες εξορμήσεις.

Κάλεσμα για σποροφύτευση βελανιδιών

Την Κυριακή 20/12 θα πραγματοποιηθεί πειραματική σποροφύτευση βελανιδιών που απέστειλε ο δήμαρχος Κέας στην εθελοντική ομάδα Πεντέλη-SOS, στον ορεινό όγκο του Πεντελικού. Πρόκειται για το είδος Quercus Ithaburensis (Βασιλική Βελανιδιά). Για τη δράση είναι απαραίτητο φυτευτήρι (σουβλί) [dibble] ή μικρό σκαπτικό εργαλείο.



Όποιος ενδιαφέρεται, ας επικοινωνήσει μαζί μας για να σας δώσουμε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ακριβή περιοχή και την ώρα της δράσης.

Εικόνες από το Φυτώριο της ΔΑΑ και το Εκκοκκιστήριο της ΚΑΔΣ

Στο φυτώριο της Αμυγδαλέζας, φυτεύονται οι σπόροι για τα δενδρύλλια που θα χρησιμοποιηθούν για τις αναδασώσεις στην Αττική.


Εκεί βρίσκεται και ένα ενδιαφέρον εκθετήριο με διάφορα είδη δένδρων και θάμνων που είναι επισκέψιμο τις εργάσιμες ημέρες και ώρες, για οποιονδήποτε ιδιώτη, σχολείο κλπ.

Δίπλα από το φυτώριο της Αμυγδαλέζας βρίσκεται το Εκκοκκιστήριο της ΚΑΔΣ, της Κεντρικής Αποθήκης Δασικών Σπόρων. Εκεί γίνεται η εκκόκκιση των σπόρων, η ταξινόμησή τους, ο έλεγχος της φυτρωτικότητας και η αποθήκευση σε ειδικούς χώρους.

Εκκόκκιση κυπαρισσόμηλων: τοποθετούνται στα ειδικά τελάρα ώστε να "κοσκινιστούν" οι σπόροι καθώς ανοίγουν.

Δοκιμαστικοί έλεγχοι της φυτρωτικότητας των σπόρων.

Καταγραφή των δεδομένων, ταξινόμηση των σπόρων και αποθήκευση σε χώρους με κατάλληλες συνθήκες.

Απολογισμός δράσης 8 / 11 /2009

Την Κυριακή 8 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε δράση συλλογής βελανιδιών χνοώδους δρυός [quercus pubescens] στα όρια των δασαρχείων Πάρνηθας και Καπανδριτίου, κοντά στην Ιπποκράτειο Πολιτεία, σε ένα πανέμορφο δάσος.
Η συγκομιδή ήταν εξαιρετική (πάνω από 12 κιλά), τα οποία στην πλειοψηφία τους παραδόθηκαν στη Διεύθυνση Αναδασώσεων Αττικής, δυστυχώς όχι απευθείας στο φυτώριο, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει η διαστρωμάτωση, διότι ...δεν υπήρχε υπηρεσιακό αυτοκίνητο για τη μεταφορά (;!). Επειδή -όπως μας ενημέρωσαν οι δασολόγοι της ΔΑΑ- τρεις μέρες μετά τη συλλογή μειώνεται η φυτρωτικότητα των βελανιδιών, πραγματοποιήθηκε αυθημερόν πειραματική σποροφύτευση σε δύο περιοχές του Πεντελικού, μια στο Πικέρμι [εδώ] και μια στον ορεινό όγκο του βουνού. Τα σημεία που έγινε η σποροφύτευση φέρουν ενδείξεις ώστε να παρακολουθηθεί η πορεία τους και η αποτελεσματικότητα της εν λόγω μεθόδου.

Καλά είναι και τα νέα από την αναβλάστηση των βελανιδιών στο Πεντελικό, οπότε αισιοδοξούμε. Άλλες δύο παρόμοιες δράσεις θα πραγματοποιηθούν μέχρι το τέλος του χρόνου με δύο ακόμη είδη βελανιδιών.

Κάλεσμα για συλλογή βελανιδιών Χνοώδους Δρυός

Την Κυριακή 8/11 θα πραγματοποιηθεί συλλογή βελανιδιών Χνοώδους Δρυός [Quercus Pubescens] σε μια από τις ομορφότερες δασικές περιοχές της Αττικής (να μην τη ματιάσουμε!). Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει ότι οι "ελληνάρες" δεν την έχουν κακοποιήσει, θα το δείτε όσοι παρευρεθείτε στη σποροσυλλογή. Για τη δράση έχουν ενημερωθεί τα αρμόδια δασαρχεία.


Συλλέγουμε τα ώριμα βελανίδια, δηλαδή εκείνα που έχουν αποκτήσει ανοιχτόχρωμο καφέ χρώμα, και ελέγχουμε να μην έχουν μικρές τρυπούλες, γεγονός που σημαίνει ότι τα σκουλήκια έχουν ροκανίσει τους σπόρους. Πληροφορηθήκαμε από τη Διεύθυνση Αναδασώσεων Αττικής ότι η φυτρωτικότητά τους μειώνεται μετά από τρεις ημέρες, και γι' αυτό θα παραδοθούν άμεσα για τη διαδικασία της "διαστρωμάτωσης". Ενδέχεται κάποιοι σπόροι να φυτευτούν την ίδια ημέρα με το χαρακτηριστικό σουβλί σποροφύτευσης από ομάδες εθελοντών σε συγκεκριμένη περιοχή που κάηκε το περασμένο καλοκαίρι, ώστε να παρακολουθήσουμε την αποτελεσματικότητα της μεθόδου. Επειδή ακόμη δεν έχει οριστικοποιηθεί η δεύτερη δράση (εκείνη της σποροφύτευσης), το κάλεσμα αφορά μόνο τη σποροσυλλογή.
Η συνάντηση υπολογίζεται για τις 11 το πρωί, σε έξοδο της Εθνικής Οδού Αθηνών - Λαμίας. Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε μαζί μας.

Απολογισμός δράσης 11/10

Την Κυριακή 11 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε δράση συλλογής σπόρων στον Κιθαιρώνα. Συγκεκριμένα, συλλέχθηκαν δύο "πουγκάκια" σπόροι ελάτης Κιθαιρώνα και από δύο σακούλες σπόροι Κουτσουπιάς, Ροβίνιας και Αγριόκεδρου.

Οι σπόροι θα παραδοθούν μέσα στην εβδομάδα στη Διεύθυνση Αναδασώσεων Αττικής, ενώ κάποιους κράτησε και η εθελοντική ομάδα Πεντέλη SOS, η οποία διοργανώνει δράση δενδροφύτευσης την Κυριακή 18 Οκτωβρίου εδώ . Στη δράση, εκτός από την ομάδα Πεντέλη SOS συμμετείχαν κάτοικοι της Διώνης Πικερμίου εδώ . Στο βουνό, είχαμε και αναπάντεχη συνάντηση με φωτογράφο εντύπου της Δυτικής Αττικής, ο οποίος φωτογράφισε στο καταφύγιο το χειροποίητο σε λινάτσα πανό μας "ΘΕΛΟΥΜΕ ΔΑΣΟΛΟΓΙΟ, ΟΧΙ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ". Αν το δείτε κάπου, στείλτε το μας για αναμνηστικούς λόγους...
Καλά νέα έχουμε και από την καλλιέργεια σπόρων κουκουναριάς Pinus Pinea, που συλλέξαμε στο Σχινιά. Έχουν ήδη βλαστήσει πάνω από 50 δενδρύλλια, τα οποία θα παραδοθούν για δενδροφυτεύσεις σε ένα χρόνο.



Ανανεώνουμε το ραντεβού μας για αρχές Νοεμβρίου, με δράση συλλογής σπόρων Χνοώδους Βελανιδιάς (Quercus Pubescens) στη Βαρυμπόμπη, για την οποία θα σας ενημερώσουμε σύντομα. Εντωμεταξύ, πραγματοποιούνται ενδιάμεσες δράσεις συλλογής σπόρων εντός της Αθήνας, για τις οποίες ενημερώνεστε μόνο με newsletter.

Δράση συλλογής σπόρων 11/10

Την Κυριακή 11/10, αν ο καιρός το επιτρέψει, θα πραγματοποιήσουμε δράση συλλογής κουκουναριών ελάτης στον Κιθαιρώνα με φρουτοσυλλέκτες. Επειδή η διαδρομή είναι λίγο... μακρινή, θα κάνουμε στάσεις για σποροσυλλογή κουτσουπιάς, ψευδακακίας και πικροδάφνης. Όσοι δεν διαθέτουν φρουτοσυλλέκτες, μπορούν να συλλέξουν σπόρους κέδρου και αγριόκεδρου. Είναι απαραίτητο να έχετε γάντια, σακούλες και ψαλιδάκι ή κόφτη.

Όποιος ενδιαφέρεται να συμμετέχει, ας μας στείλει ένα mail μέχρι την Παρασκευή το βράδυ για να κανονίσουμε τα σημεία συνάντησης. Όπως κάθε φορά, οι σπόροι παραδίδονται στη Διεύθυνση Αναδασώσεων Αττικής, και χρησιμοποιούνται όπου εκείνοι κρίνουν ότι είναι κατάλληλοι για αναδασώσεις σε καμένες δασικές εκτάσεις ή δενδροφυτεύσεις σε περιοχές περιαστικού πρασίνου.

Αναγέννηση μετά από τις ευεργετικές βροχές

Το καλοκαίρι του 2009 ήταν μια καλή χρονιά όσον αφορά σε βροχοπτώσεις στην Αττική, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η φωτιά και ο τρόπος με τον οποίο κατέκαψε τη βορειοανατολική Αττική, ήταν απροκάλυπτα εμπρησμός. Ούτε καύσωνες είχαμε, ούτε ξηρασία, αλλά ένα πολύ δροσερό καλοκαίρι με άφθονο νερό. Αυτή τη διαπίστωση έρχονται να επιβεβαιώσουν με τον πιο αισιόδοξο τρόπο ένα μήνα μετά την πυρκαγιά, οι αναγεννήσεις θάμνων και δένδρων στην Πεντέλη, έχοντας επωφεληθεί στο μέγιστο από τις ποτιστικές βροχές που ευεργετούν το λεκανοπέδιο τον τελευταίο μήνα. Μάλιστα, κάποια είδη βλασταίνουν πάνω σε μερικώς καμένα κλαδιά, επισημαίνοντας τη θεμελιώδη διαφορά τους με άλλα είδη, τα οποία καίγονται ολοσχερώς και δεν ξαναβλασταίνουν, όπως είναι τα κοινά πεύκα. Βγάλαμε κάποιες φωτογραφίες στην Πεντέλη και θεωρήσαμε σκόπιμο να τις μοιραστούμε μαζί σας, καταρχήν, για να σας μεταδώσουμε αυτά τα ελπιδοφόρα μηνύματα. Δευτερευόντως, γιατί μπορεί να αποτελέσουν στοιχεία που θα επηρεάσουν την στάση που κρατάμε απέναντι στον τύπο δένδρων που χρησιμοποιείται για αναδασώσεις σε δασικές εκτάσεις που έχουν απωλέσει την ποικιλία της χλωρίδας τους λόγω επαναλαμβανόμενων πυρκαγιών. Αναμφισβήτητα, συμπεραίνουμε ότι οι ίδιες εκτάσεις κινδυνεύουν από νέες πυρκαγιές σε περίπου 5 με 10 χρόνια (αυτό λένε τα στατιστικά δεδομένα, ανεξαρτήτως κυβέρνησης), εκτός και αν γίνει κάποιο θαύμα και αρχίσουν να τηρούνται οι νόμοι σε αυτή τη χώρα. Επειδή όμως τα θαύματα σπανίζουν, ας δούμε τα είδη που βλασταίνουν είτε πάνω στα ίδια τα κλαδιά τους, ή από τη ρίζα στο έδαφος, και τα οποία θεωρούμε ότι είναι κατάλληλα για αναδασώσεις στην πολύπαθη Πεντέλη, χωρίς βέβαια να λύνεται έτσι το θεμελιώδες θεσμικό ζήτημα.

1. Πλατάνια και αργυρόφυλλες λεύκες. Αναβλαστάνουν, όπως φαίνεται, στα ίδια τα κλαδιά τους αν δεν υπάρχουν όμορα πεύκα. Σε περίπτωση που γειτνιάζουν με πεύκα, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, βλασταίνουν από τη ρίζα τους.

2. Δρυς χνοώδης. Οι βελανιδιές βλασταίνουν από τη ρίζα τους, και μάλιστα έχουν αναπτυχθεί αρκετά για διάστημα ενός μηνός λόγω των ευεργετικών βροχοπτώσεων.


3. Άγριες αχλαδιές (pyrus pyraster) και συκιές. Είναι εντυπωσιακό, ότι όχι μόνον ξαναβλάστησαν στα κλαδιά τους οι περισσότερες αγριαχλαδιές της Πεντέλης, αλλά κάποιες έχουν ανθίσει κιόλας. Ισχύει και εδώ το ίδιο με τα πλατάνια και τις αργυρόφυλλες λεύκες, μόνο που οι αγριαχλαδιές και οι άγριες συκιές δεν χρειάζονται τόσο πολύ νερό και μπορούν να φυτευτούν και μακριά από ρεματιές.


4. Ευκάλυπτοι. Οι ευκάλυπτοι της Πεντέλης έχουν βλαστήσει τόσο στα κλαδιά τους, όσο και στη ρίζα τους.



5. Ροβίνιες (Ψευδακακίες). Το ίδιο ισχύει και για τις ροβίνιες, βλασταίνουν τόσο στα κλαδιά τους, όσο και στη ρίζα, και μεγαλώνουν πολύ γρήγορα.



6. Χαρουπιές. Οι χαρουπιές βλασταίνουν στη ρίζα, και μεγαλώνουν επίσης σχετικά γρήγορα.



7. Κωνοφόρο (μάλλον Pinus Canariensis - Κανάριος Πεύκη). Το καλύτερο από όλα, δεν το πιστεύαμε όταν το αντικρίσαμε! Κωνοφόρο, εικάζουμε ότι πρόκειται για εισαγόμενο είδος από τα Κανάρια, αναβλαστάνει στον καμένο κορμό του. Πρόκειται για το πιο πυρανθεκτικό κωνοφόρο, το μόνο που αναγεννιέται μετά από καταστροφή. Όπως μας πληροφόρησαν, έχει φυτευθεί σε χώρους αναψυχής στην Πεντέλη και σε άλλες περιοχές της Αττικής.

Θάμνοι:
1. Πουρνάρια (quercus coccifera).


2. Σπάρτα. Να υπενθυμίσουμε ότι τα σπάρτα φυτεύτηκαν πειραματικά στην Πεντέλη, και φαίνεται ότι αντέχουν στις συνεχόμενες πυρκαγιές. Μετά την προηγούμενη πυρκαγιά, αναπτύχθηκαν σε έκταση (αφού βρήκαν χώρο σε σημεία που δεν ξαναβλάστησαν τα πεύκα). Σε 1,5 χρόνο θα έχουν λάβει το μέγεθος που είχαν το καλοκαίρι του 2009, και ίσως αναπτυχθούν πάλι σε έκταση.

3. Μυρτιές. Από τα ομορφότερα είδη που βρίσκει κανείς στην Πεντέλη (δυστυχώς δεν υπάρχουν άλλα εξίσου εντυπωσιακά είδη θάμνων, όπως εκείνα που συναντάμε στην Πάρνηθα, όπως πχ αγριοτριανταφυλλιές). Αναβλαστάνουν απ' τη ρίζα τους.


Άλλα είδη που φύονται κοντά σε ρεματιές, είναι τα βάτα, τα βούρλα, οι καλαμιές κλπ, τα οποία αναβλαστάνουν από τη ρίζα τους και μεγαλώνουν πάρα πολύ γρήγορα.



Υπάρχει ένα ζήτημα περί της ενδημικότητας των ειδών, το οποίο έχει δύο συνιστώσες. Η πρώτη, αφορά την "ελληνικότητα" των φυτών, ενώ η δεύτερη εξετάζει την τοπικότητα, αν δηλαδή τα είδη προϋπήρχαν στο χώρο που γίνεται η αναδάσωση, και αν ταιριάζουν με τις κλιματικές συνθήκες και τη σύσταση του εδάφους. Και τα δύο, είναι στοιχεία που μεταβάλλονται στο χρόνο, γεγονός που απαιτεί τη λήψη μιας οριακής χρονολογίας την οποία θα έπρεπε να λαμβάνουμε ως αφετηρία, και για την οποία, θεωρητικά μιλώντας πάντα, οφείλουμε να έχουμε πλήρη ιστορική γνώση της χλωρίδας που υπήρχε στην εξεταζόμενη περιοχή. Όσες φορές και αν ρωτήσαμε δασολόγους σχετικά με αυτή τη θεωρητική αφετηρία, την οποία θα έπρεπε να ικανοποιεί ένα είδος για να θεωρηθεί "ελληνικό", οι ερωτηθέντες απέφυγαν την απάντηση. Προφανώς είναι δύσκολο να αποφανθεί κανείς για κάτι τέτοιο, εφόσον ζούμε σε ένα κόσμο που αλλάζει καθημερινά, και το περιβάλλον της Αττικής έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία 150 χρόνια. Μήπως τελικά τα κριτήριά μας θα έπρεπε να είναι περισσότερο πρακτικά, και λιγότερο θεωρητικά, εφόσον ούτε οι νόμοι εφαρμόζονται αφήνοντας παράθυρα για αλλαγές χρήσης των δασικών εκτάσεων, ούτε ουσιαστική δασοπροστασία παρέχεται σε πρακτικό επίπεδο κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών; Μήπως κατ' εξαίρεση για περιοχές που έχουν καεί πάνω από τρεις φορές σε λιγότερο από δεκαπέντε χρόνια, και δεν είναι εθνικοί δρυμοί, να λαμβάναμε άλλα κριτήρια για τις αναδασώσεις, όπως είναι η βιωσιμότητα των ειδών μετά την πυρκαγιά, αντί για το θεωρητικό ζητούμενο της "ενδημικότητας";

Ας αποφανθούν οι ειδικοί που κάνουν τις μελέτες γι' αυτό, εμείς απλά ακολουθούμε ως εθελοντές. Θεωρούμε όμως ότι η επιβίωση μετά την πυρκαγιά είναι μια πάρα πολύ σημαντική παράμετρος, και οι δενδροφυτεύσεις με κοινή πεύκη σε εκτάσεις της Αττικής που διακυβεύεται ο ίδιος ο δασικός τους χαρακτήρας, μοιάζουν με πύργους στην άμμο...

Απολογισμός 2ης δράσης συλλογής δασικών σπόρων

Το Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2009, πραγματοποιήθηκε δράση συλλογής σπόρων Κοκορεβυθιάς (Pistacia Terebinthus) σε περιοχή κοντά στη Μαγούλα Αττικής. Η συμμετοχή ήταν η μικρότερη στα χρονικά δράσεων της ομάδας, λόγω διάφορων υποχρεώσεων όπως μας πληροφόρησαν κάποιοι, ίσως να έφταιγε και ο καιρός που δεν ήταν ιδιαίτερα καλός. Κυρίως όμως, και αναφερόμαστε στα άτομα που έχουν συνειδητοποιήσει ότι η γκρίνια από τον καναπέ δεν τους ταιριάζει, φαίνεται ότι δεν έχει αποσαφηνιστεί η σημασία που έχει η συλλογή δασικών σπόρων: αν δεν υπάρχουν σπόροι να βλαστήσουν και να γίνουν δενδρύλλια, δεν υπάρχει υλικό για αναδασώσεις. Μπορεί να μην είναι τόσο "πιασάρικη" εργασία, δεν μπορείς δηλαδή να πεις ότι συμμετείχες στην αναδάσωση της τάδε περιοχής, είναι όμως η αναπόφευκτη προεργασία πριν από κάθε δενδροφύτευση. Αν δεν υπάρχει γενετικό υλικό, δεν υπάρχουν δένδρα, και αν δεν υπάρχουν δένδρα, δεν γίνονται δενδροφυτεύσεις. Τι άλλο να πει κανείς;

Όπως και να έχει, καταφέραμε να συλλέξουμε σχεδόν 2 κιλά σπόρους, που αντιστοιχούν σε πλήθος χιλιάδων σπόρων, όπως μας πληροφόρησαν από τη Δ.Α.Α., οι οποίοι με τη σειρά τους σε κατάλληλες συνθήκες θα οδηγήσουν στη δημιουργία χιλιάδων δενδρυλλίων. Να ευχαριστήσουμε και πάλι τους δύο συμμετέχοντες από το Πυροφυλάκιο Διώνης για τη συνεργασία.

Την Κυριακή των εκλογών δύο μέλη του δικτύου θα συλλέξουν πάλι σπόρους Κοκορεβυθιάς από ένα μεγάλο δένδρο σε περιοχή των Αγίων Αναργύρων, με ραβδισμό αυτή τη φορά. Όποιος θέλει να συμμετέχει από ενδιαφέρον, και όχι επειδή χρειάζεται πλήθος εθελοντών, ας μας στείλει e-mail. Οι υπόλοιποι ανανεώνουμε το ραντεβού μας μάλλον για την Κυριακή 11 Οκτωβρίου, για κουκουνάρια ελάτης στον Κιθαιρώνα. Θα σας ενημερώσουμε οριστικά αν θα πραγματοποιηθεί εκείνη την Κυριακή, όταν λάβουμε την έγκριση από το Δασαρχείο.

Εξόρμηση Σάββατο 26/9/2009

Το Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2009 θα πραγματοποιηθεί δράση συλλογής σπόρων Κοκορεβυθιάς στη Δυτική Αττική. Βρήκαμε ένα σημείο με πλούσια βλάστηση και Κοκορεβυθιές (Pistacia Terebinthus) με ώριμους καρπούς. Αν ενδιαφέρεστε να συμμετέχετε, στείλτε μας e-mail για να κανονίσουμε τα σημεία συνάντησης. Επίσης, αν δεν διαθέτετε μεταφορικό μέσο και θέλετε να συμμετέχετε, ενημερώστε μας να το οργανώσουμε.

Μέσα στην εβδομάδα, θα έχουμε και τις απαντήσεις για σημεία με Κοκορεβυθιές εντός του κέντρου της Αθήνας, αλλά και για τη δυνατότητα (έγκριση από αρμόδιους φορείς) συλλογής κουκουναριών ελάτης.

Απολογισμός 13/9/2009 - νέα δράση

Στις 13/9/2009, πραγματοποιήθηκε δράση συλλογής σπόρων κουκουναριάς στο δάσος του Σχινιά. Παρά τη μικρή συμμετοχή, καταφέραμε να συγκεντρώσουμε σχεδόν 5 κιλά σπόρους, οι οποίοι όπως μας ενημέρωσαν στο φυτώριο της Διεύθυνσης Αναδασώσεων Αττικής έχουν υψηλά ποσοστά φυτρωτικότητας (80%) επειδή είναι φετινοί. Παραδόθηκαν (δωρεάν, εννοείται πάντα) στις 15/9/2009, και έτσι η πρώτη γραμμή του πίνακα προσφοράς δασικών σπόρων στο φυτώριο της Αμυγδαλέζας συμπληρώθηκε με επιτυχία!



Εκτός από τη συλλογή των σπόρων, κάναμε και μια μικρή βόλτα στο καμένο δάσος της Πεντέλης, αναζητώντας ίχνη ζωής...


Να ευχαριστήσουμε θερμά τους συμμετέχοντες τόσο του Δικτύου, όσο και από το Πυροφυλάκειο Διώνης για την συνεργασία στη συλλογή των σπόρων.

Τα "προσεχώς" των δράσεών μας είναι, καταρχήν στις 20/9 εξόρμηση σε Κιθαιρώνα, Γεράνεια και Πάρνηθα για αυτοψία στα ελατοδάση, ώστε να εξετάσουμε αν υπάρχουν κουκουνάρια ελάτης στα δένδρα, και αν η συλλογή τους είναι δυνατή. Κατόπιν, θα λάβουμε ενημέρωση (και έγκριση) από τα κατά τόπους δασαρχεία για το αν οι σπόροι είναι ώριμοι ώστε να κανονίσουμε τη συγκομιδή τους. Η εξόρμηση θα πραγματοποιηθεί αν ο καιρός το επιτρέψει. Όποιος ενδιαφέρεται να συμμετέχει αυτή την Κυριακή, ας επικοινωνήσει μαζί μας στο γνωστό mail για να κανονίσουμε τα σημεία συνάντησης. Αν είναι κάποιος μέλος σε ορειβατικό σύλλογο και γνωρίζει καλά τις περιοχές, θα το εκτιμούσαμε ιδιαίτερα αν μας βοηθούσε. Να υπενθυμίσουμε ότι προσεχώς θα κανονίσουμε δράση συλλογής σπόρων Κοκορεβυθιάς, Χαρουπιάς και Κουτσουπιάς, εντός Αττικής, όποιος ενδιαφέρεται να το έχει στα υπόψιν του, ενώ από Νοέμβρη πάμε για βελανίδια (quercus aegilops, ilex ίσως και pubescens).

Σύντομες ερωτήσεις – απαντήσεις για τις αναδασώσεις και το φαύλο κύκλο καταστροφής των δασών στην Αττική

1.Ερ.: Τι γίνεται με τις αναδασώσεις;
Απ.: Τις αναδασώσεις, όταν οι καταστροφές είναι τέτοιου μεγέθους (2007, 2009), τις αναλαμβάνουν εργολάβοι. Τα δενδρύλλια τα παίρνουν εντελώς δωρεάν από τη Διεύθυνση Αναδασώσεων Αττικής, όπως άλλωστε και ο οποιοσδήποτε σύλλογος, οργάνωση ή φορέας αποφασίσει να κάνει αναδάσωση. Σκάβουν, φυτεύουν, βοτανίζουν και ποτίζουν για ένα διάστημα αρκετό ώστε να επιβιώσουν τα δενδρύλλια (όλα τα παραπάνω υποτίθεται ότι τα κάνουν και ότι ελέγχονται). Μετά τα αφήνουν στην τύχη τους. Μεγαλώνουν τα χόρτα, πληθαίνει το πούσι, δεν κόβονται τα χαμηλά κλαδιά ώστε να μεγαλώσουν τα δένδρα ως δένδρα και γίνονται κάτι σαν ψηλοί θάμνοι (όλες οι Κουτσουπιές και οι Κουκουναριές της Πεντέλης ήταν έτσι, γι’ αυτό και η φωτιά προχώρησε τόσο πολύ σε νεαρά δενδρύλλια), το δάσος γεμίζει σκουπίδια και μπάζα, και γενικά περιμένει την επόμενη πυρκαγιά για να ξεκινήσει ο κύκλος από την αρχή.
2. Ερ.: Γιατί δεν αναλαμβάνουν τις αναδασώσεις εθελοντές;
Απ.: Διότι οι εθελοντές (όπως και εμείς), είναι εργαζόμενοι άνθρωποι, οι οποίοι τις καθημερινές βρίσκονται σε κάποιο γραφείο για να βγάλουν το ψωμί τους. Μπορούμε τα ΣΚ να αναλάβουμε δενδροφυτεύσεις, αλλά δεν υπάρχουν κονδύλια ώστε να πληρωθούν οι υπάλληλοι της Δ.Α.Α. που θα δουλέψουν έξτρα ώστε να επιβλέψουν την αναδάσωσή μας. Οπότε συμμετέχουμε σε «υιοθεσίες» δασικών περιοχών, όπου κάποιος ιδιωτικός φορέας ή σύνδεσμος ανάπλασης με δικά του μέσα αναδασώνει μια περιοχή, και υποχρεούται να βοτανίσει, να ποτίσει και να προστατεύσει εν γένει την περιοχή μέχρι τα φυτά να ριζώσουν για τα καλά. Και για όποιον αυτό φαίνεται σαν φως στην άκρη του τούνελ, υιοθεσίες στα πρόσφατα καμένα της Πεντέλης δεν θα υπάρξουν. Είπαμε, εδώ μπαίνουν εργολάβοι, έτσι λειτουργεί το κράτος.
3. Ερ.: Ποιος αναλαμβάνει την περιποίηση του δάσους αφού τελειώσει η αναδάσωση;
Απ.: Θεωρητικά, το Δασαρχείο. Όπως όμως και η Δ.Α.Α., είναι δύο φορείς του δημοσίου που έχουν αφεθεί να ερημώσουν. Να φανταστείτε ότι στην Δ.Α.Α., όποιος παίρνει σύνταξη δεν αναπληρώνεται… Το Δασαρχείο τρέχει με διάφορες γραφειοκρατικές υποθέσεις να ερμηνεύσει σε τοπογραφικά διαγράμματα αν κάποιο αγροτεμάχιο είναι δασικό ή όχι…Το πρόβλημα θα λυνόταν με τους δασικούς χάρτες, αλλά φαίνεται ότι έχει δρόμο ακόμα (φαίνεται, εμείς πιστεύουμε ότι δεν έχει, απλά οφείλεται σε ολιγωρία που πηγάζει από την αδιαφορία για το δάσος: ό,τι δεν παρέχει κέρδος, δεν είναι αξιοσέβαστο σε αυτή τη χώρα).
4. Ερ.: Εσείς γιατί προσφέρετε φυτά και σπόρους στη Δ.Α.Α.;
Απ.: Γιατί, καταρχήν, η καταστροφή του 2009 στην Αττική ήταν τέτοιου μεγέθους, που η Δ.Α.Α. δεν διαθέτει το υλικό για τις αναδασώσεις. Πέραν όμως από αυτό, για τους πιο ειδικούς σπόρους, η πολιτεία δίνει προσφορές σε εργολάβους ώστε να προμηθεύσουν εκείνοι με σπόρους (π.χ. έλατο Πάρνηθας) τη Δ.Α.Α. Κάποιες φορές οι προσφορές δεν φτάνουν τις προσδοκίες των εργολάβων, οπότε …δεν υπάρχει ανάληψη έργου και συνεπώς τέτοιου είδους σπόροι. Και εμείς μη νομίζετε, πρώτη φορά θα το κάνουμε. Ούτε να πάρουμε τη δουλειά των εργολάβων θέλουμε, ούτε βέβαια έχουμε κάποιο οικονομικό όφελος από την όλη διαδικασία. Όμως, δεν είναι δα και καταναγκαστικά έργα η βόλτα σε κάποιο δάσος στον καθαρό αέρα, να συλλέξουμε σπόρους και να κουβεντιάσουμε με φίλους. Το κάνουμε με μεγάλη όρεξη, και εφόσον μπορούμε να προσφέρουμε δωρεάν στη Δ.Α.Α. κάτι τόσο σημαντικό, γιατί όχι;
5. Ερ.: Τι νομίζετε εσείς ότι είναι καλύτερο για την προστασία των δασών της Αττικής;
Απ.: Καταρχήν, σε θεσμικό επίπεδο είναι αδιαμφισβήτητα απαραίτητη η κύρωση των δασικών χαρτών και η οριστική σύνταξη δασολογίου στη χώρα μας. Δεν χωράει άλλη ολιγωρία σε αυτόν τον τομέα. Οι κυβερνήσεις που δεν το πραγματοποιούν συναινούν στην καταστροφή των δασών μας. Όσον αφορά σε πρακτικά θέματα, εμείς θεωρούμε ότι εφόσον έχουν εισέλθει εργολάβοι στον τομέα των δασών, και υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που ζουν από αυτή τη δουλειά, ας γίνεται τουλάχιστον κατά τέτοιο τρόπο ώστε να λειτουργεί προς όφελος του δάσους. Πιστεύουμε ότι τις δενδροφυτεύσεις μετά από καταστροφές θα έπρεπε να τις αναλαμβάνουν σοβαρές (αξιόπιστες) οικολογικές οργανώσεις και σύνδεσμοι προστασίας και ανάδειξης των αντίστοιχων περιοχών, με εθελοντές πολίτες και δίκτυα εθελοντών, πάντα υπό την επίβλεψη της Δ.Α.Α. και του Δασαρχείου. Στη συνέχεια θα έπρεπε να αναλαμβάνουν οι εργολάβοι τη διατήρηση και φύλαξη του δάσους, η οποία είναι μια συνεχής εργασία που χρειάζεται κατάλληλα μηχανήματα (χορτοκοπτικά, θρυμματιστές κλαδιών, αλυσοπρίονα, υδροφόρες, φορτηγά για τη μεταφορά των κλαδιών αλλά και των απορριμμάτων που κάποιοι εναποθέτουν στα δάση, κ.α.) με την επίβλεψη πάντα του Δασαρχείου και έγκριτων οικολογικών οργανώσεων. Οι εθελοντές, ούτε το χρόνο έχουν ούτε τα μέσα για αυτή τη δουλειά. Είναι full-time ειδική εργασία, και αφού πληρώνουμε που πληρώνουμε για τα δάση μας, καλύτερα τουλάχιστον να διατηρούνται και να προστατεύονται ώστε να μπορούμε να τα χαιρόμαστε, απ’ το να πληρώνουμε όταν καταστρέφονται για να αναδημιουργηθούν. Προλαβαίνουν να μεγαλώσουν τα δένδρα; Στην Πεντέλη τουλάχιστον, δεν πρόλαβαν. Πρέπει να καταλάβουμε ότι τα δάση της Αττικής είναι αισθητικά, το οποίο σημαίνει ότι λειτουργούν ως πάρκα. Δεν υπάρχει πάρκο ή κήπος που να μην έχει κηπουρούς να το φροντίσουν, αλλιώς ερημώνει και περιμένει την επόμενη, φυσική ή επιδιωκόμενη, καταστροφή. Καλύτερα να βγάζουν κάποιοι άνθρωποι χρήματα από την προστασία και συντήρηση των δασών, απ' το να βγάζουν από την καταστροφή τους, είναι αντιδεοντολογικό και ριψοκίνδυνο. Ίσως έτσι δούμε εμείς ή τα παιδιά μας τα δένδρα να μεγαλώνουν...
…αν έχετε διαφορετική άποψη, ή νομίζετε ότι δεν αντιλαμβανόμαστε σφαιρικά το ζήτημα, ευχαρίστως να το συζητήσουμε.

Γκρίνια τέλος, ώρα για πράξεις

Μετά από εκτεταμένη συζήτηση με την Διεύθυνση Αναδασώσεων Αττικής, όπου μας παρουσιάστηκαν οι τρόποι με τους οποίους θα μπορούσαμε να συνεισφέρουμε εθελοντικά σε εργασία για την επιτάχυνση των αναδασώσεων στις καμένες περιοχές (και της Πάρνηθας, για όσους έχουν ιδιαίτερη σχέση με το εν λόγω βουνό), ξεκινάμε εξόρμηση συλλογής σπόρων τους οποίους θα αξιοποιήσουμε ποικιλοτρόπως.

1. Θα φυτέψουμε εμείς (στο χώρο του ο καθένας) κάποια είδη που έχουν εύκολη καλλιέργεια και θα τα παραδώσουμε στη Διεύθυνση όταν πια μεγαλώσουν τα "βλαστάρια" μας, ή θα τα φυτέψουμε εμείς σε κάποια αναδάσωση της Δ.Α.Α. (μετά από τουλάχιστον 1,5 χρόνο, και πριν μεγαλώσουν τόσο ώστε να είναι ακατάλληλα...) κατόπιν συνεννόησης μαζί τους.

2. Θα προσφέρουμε στη Δ.Α.Α. τους πιο εξειδικευμένους σπόρους (ελάτη, δρυς κ.α.), τους οποίους εμείς δεν είμαστε σε θέση να καλλιεργήσουμε (έχουν χαμηλά ποσοστά βλάστησης και θέλουν ειδικό χώμα και συνθήκες ανάπτυξης...).

3. Θα συμμετάσχουμε σε δενδροφυτεύσεις, κυρίως κάποιες ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ, οπότε όποιος έχει λίγο χρόνο (ελεύθεροι επαγγελματίες, κ.λπ.) ας μας το δηλώσει για να δούμε τον αριθμό των ατόμων. Θα γίνουν και ΣΚ, αλλά μάλλον με συνεργασία και άλλων φορέων (πχ ΣΠΑΠ), λόγω έλλειψης προσωπικού στην Δ.Α.Α. και κονδυλίων για να πληρωθούν όσοι δουλεύουν Κυριακές... Αν κάποιοι από εσάς που διαβάζουν την ανάρτηση διοργανώνουν δενδροφυτεύσεις, στείλτε μας mail να συμμετέχουμε και εμείς.

4. Γνωρίζει κανείς το δένδρο "Κοκορεβιθιά" (Pistacia Terebinthus); Μοιάζει με μαστιχόδεντρο, φύεται και στην Μυτιλήνη, και είναι κατάλληλο για τις αναδασώσεις. Οι σπόροι του -κόκκινοι, που παίρνουν βαθύ κυανό κατά την ωρίμανση και είναι βρώσιμοι- συλλέγονται τώρα, οπότε αν κάποιος το ξέρει ας μας δώσει τα φώτα του (δεν έχουμε εικόνα).

Τα είδη σπόρων που χρειαζόμαστε τόσο για να φυτέψουμε όσο και για να διαθέσουμε στην Δ.Α.Α. είναι Κουτσουπιά (έχουμε κάποια, αλλά χρειαζόμαστε περισσότερα), Χαρουπιά (πρέπει να έχει στο άλσος του Φιλοπάππου, πάνω από το Θησείο, αν κάποιος γνωρίζει περισσότερα ας στείλει mail), Αγριαμυγδαλιά (αμύγδαλο δηλαδή), και βέβαια Ελάτη (περιοχών με παρόμοιες κλιματικές συνθήκες όπως της Πάρνηθας, π.χ. Κιθαιρώνας), Κοκορεβιθιά (λέγεται ότι υπάρχει στο Άλσος Συγγρού στο Μαρούσι), ποικιλίες Δρυός (διάφορα μέρη, κυρίως εκτός Αττικής), κ.α. Οι σπόροι Δρυός συλλέγονται από Δεκέμβριο, οπότε έχουμε χρόνο.

Αυτό σημαίνει ότι προσεχώς θα κάνουμε ημερήσιες εκδρομές για τους σπόρους. Η συγκομιδή των κώνων (κουκουνάρια) της Ελάτης είναι ιδιαίτερα δύσκολη, πρέπει να γίνεται προσεκτικά για να μην προκαλέσει ζημιά στο δένδρο, και οφείλουμε πρώτα να κάνουμε μια έρευνα στα μέρη που γνωρίζουμε ότι υπάρχουν τέτοιου είδους έλατα γιατί δεν καρποφορούν κάθε χρόνο. Αν γνωρίζετε κάτι για τοποθεσίες που βρίσκονται ελατόδενδρα, ενημερώστε μας. Είναι πολύ σημαντικό να γίνει, γιατί η αναδάσωση της Πάρνηθας προχωράει πολύ αργά λόγω έλλειψης σπόρων ελάτης, συναφούς είδους με αυτό που προϋπήρχε (λ.χ. τα ελατόδενδρα που φύονται στη Δίρφη ή το Μαίναλο δεν είναι κατάλληλα, όπως μας εξήγησαν οι δασολόγοι της Δ.Α.Α.).

Επειδή οι πληροφορίες παρουσιάζονται πολύ συνοπτικά, ενημερώνουμε κάθε ενδιαφερόμενο ότι η πρώτη εξόρμηση γίνεται την ΚΥΡΙΑΚΗ 13/9 για σπόρους, εντός των ορίων της Αττικής. Αν ενδιαφέρεστε στείλτε ένα mail στο greenitover@gmail.com, να σας ενημερώσουμε για την ώρα και τα σημεία συνάντησης. Μάλλον πάμε για κουκουναριά, πριν σαπίσουν οι σπόροι από τις βροχές...

Τα υπόλοιπα τα λέμε από κοντά.

Κάποιοι δεν καταλαβαίνουν τίποτα...

Κάποιοι όμως, δε "μασάνε". Την Κυριακή 6/9 που ανεβήκαμε τελευταία φορά πριν τις βροχές, στις 2 το μεσημέρι, στρίβοντας δεξιά πριν την Καρδιά ένα γαλάζιο αυτοκίνητο ήταν σταματημένο με ανοικτές τις πόρτες που βρίσκονταν από την πλευρά της πλαγιάς. Συνειδητοποιήσαμε, προσεγγίζοντας με το αυτοκίνητο, ότι ήταν ένας 45-ρης, ψιλοφαλακρός, ολόγυμνος, μπρούμυτα, μάλλον πάνω σε κάποια γυναίκα στο πίσω κάθισμα, ο οποίος καθώς κατεβαίναμε έκρυβε το κεφάλι του όσο χαμηλότερα μπορούσε, ενώ τα γυμνά πισινά του διαγράφονταν ξεκάθαρα...
Αυτό περιγράφεται και διαφορετικά: παράνομο ζευγάρι πάει στα καμένα στην Πεντέλη, πιστεύοντας ότι δεν θα περάσει κανείς για κυριακάτικη βόλτα μέρα - μεσημέρι στο ανύπαρκτο πια δάσος (εθελοντές για τα ζώα, τι είναι αυτό;), και έχει τόση λαχτάρα για σεξ, που αδιαφορεί για τα αποκαΐδια των δένδρων και τις οσμές στάχτης και αποσύνθεσης των νεκρών ζώων που κατακλύζουν την περιοχή.
Αποκτήνωση; Τσιπιά; Βίτσιο; Τι να πει κανείς, ζουν ανάμεσά μας, και πετάνε και τα σκουπίδια τους έξω από το παράθυρο του αυτοκινήτου.

Πριν και μετά την καταστροφή

Λήψεις από το πλάτωμα πριν τον Άγιο Πέτρο.
1. Στο βάθος η φωτιά έρχεται από το Γραμματικό.
2. 48 ώρες μετά το μόνο που απέμεινε είναι τα αποκαΐδια της ελπίδας ότι κάποτε η Πεντέλη θα ξαναγινόταν πράσινη.

Και δεν θα ξαναγίνει πράσινη, όσο και αν δενδροφυτεύουμε, αν δεν τελειώσει αυτή η κοροϊδία με τα χρυσόβουλα και τους δασικούς χάρτες. Ποιος θα δεσμευτεί στην οριστική εφαρμογή δασολογίου και την κύρωση των δασικών χαρτών; Εκλογές έρχονται...

Και άλλες φωτογραφίες από την Πεντέλη...

Μέχρι στιγμής, σε δύο μόνο περιοχές της Πεντέλης (κάτω από το κιόσκι "Καρδιά" και στο "Βογιάτι") έχουμε μετρήσει τουλάχιστον 12 νεκρές χελώνες. Βρήκαμε 2 ζωντανές που μεταφέραμε στο κέντρο περίθαλψης "Αnima" στην Καλλιθέα (η μία μάλιστα εκ των δύο είχε και τραύμα από προηγούμενο ατύχημα), και άλλες 3 που είναι σε σχετικά καλή κατάσταση και παραμένουν στο βουνό. Όλες βρέθηκαν κοντά σε πηγές, αυτό το αναφέρουμε σε περίπτωση που ενδιαφέρεται κανείς να βοηθήσει για να ξέρει που να ψάξει. Η κατάσταση είναι το ίδιο θλιβερή και με τα υπόλοιπα ζώα, καθώς τις τελευταίες ημέρες έχει ανέβει η θερμοκρασία και δεν υπάρχει τίποτα πια για να διατηρήσει δροσερή τη γη. Το πιο αισιόδοξο ήταν στα σημεία που είχαμε αφήσει φαγητό, κάποιοι άλλοι εθελοντές έβαλαν πιατάκια με νερό, και έχουν μοιράσει και στο υπόλοιπο πρώην δάσος (πως να το πεις, δάσος;) κομμένες φιάλες με νερό για τα ζώα. Παιδιά, ό,τι κάνει κανείς καλό είναι , τώρα χρειάζεται τη βοήθειά μας, μέχρι να ξεκινήσουν οι βροχές.