Αναδημοσίευση: Καταστρέφει τα ρέματα ο μηχανικός καθαρισμός

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΕΛΑΦΡΟΣ

Ηταν 24 Σεπτεμβρίου όταν αιφνιδιαστικά εκπρόσωποι 14 περιβαλλοντικών κινήσεων πολιτών «εισέβαλαν» στο γραφείο της περιφερειάρχη Αττικής κ. Ρένας Δούρου και έθεσαν ένα ξεχασμένο θέμα: την περιβαλλοντική προστασία των ρεμάτων ως οικοτόπων. «Τα ρέματα δεν είναι εργοτάξια» έγραφε η ανακοίνωση των φορέων, με την οποία διαμαρτύρονταν για τον τρόπο που η Περιφέρεια Αττικής προχωρά στον αντιπλημμυρικό καθαρισμό των ρεμάτων. «Πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με εκπροσώπους της Περιφέρειας, χωρίς αποτέλεσμα. Οι διαγωνισμοί προχωρούν και ανησυχούμε ιδιαίτερα για τον κίνδυνο να πληγούν τα οικοσυστήματα των ρεμάτων και να αυξηθεί ο κίνδυνος πλημμυρικών φαινομένων» λέει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Σταυρινός, από την Κίνηση «Δασαμάρι S.O.S.», που δραστηριοποιείται στο Πικέρμι.

Στο στόχαστρο των κινήσεων βρίσκονται τρεις προκηρύξεις διαγωνισμών από την Περιφέρεια Αττικής για την ανάθεση τριών έργων καθαρισμού ρεμάτων, ύψους ενός εκατ. ευρώ το καθένα: μία για την Ανατολική, μία για τη Δυτική Αττική, και μία για τον κεντρικό τομέα. «Πέρα από τα σοβαρότατα ερωτήματα για το οικονομικά θέματα, οφείλουμε να υπογραμμίσουμε πως οι προκηρύξεις είναι ασαφείς, δεν περιγράφουν τα έργα και τις παρεμβάσεις που θα γίνουν. Πολύ περισσότερο δεν λαμβάνουν υπόψη τη νομοθεσία προστασίας των ρεμάτων και αντιπλημμυρικής προστασίας. Ιδιαίτερα προβληματικό είναι πως οι καθαρισμοί ρεμάτων θα γίνουν κυρίως με χρήση μηχανικών μέσων, δηλαδή με μπουλντόζες, πρακτική που δημιουργεί καταστροφές στον πυθμένα, στις όχθες και στο οικοσύστημα. Επίσης, προβλέπεται η κοπή δέντρων και θάμνων, γεγονός που επιτείνει τελικά τα πλημμυρικά φαινόμενα», τονίζει ο κ. Σταυρινός.

«Κάθε παρέμβαση σε ρέματα πρέπει να συνυπολογίζει την οικολογική διάσταση. Η μπουλντόζα δημιουργεί προβλήματα, πρέπει να χρησιμοποιείται κυρίως χειρωνακτική εργασία και όπου χρειάζεται γερανός εκτός κοίτης. Το πιο σημαντικό είναι πως πρέπει να θεσπιστούν συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές, ανάλογα και με την κατηγορία του ρέματος. Για παράδειγμα στα ρέματα ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος πρέπει να αποτρέπονται οι παρεμβάσεις, ενώ όταν κατ’ εξαίρεση χρειάζεται καθαρισμός σε συγκεκριμένα σημεία, πρέπει να γίνεται χειρωνακτικά και με ιδιαίτερη προσοχή και έλεγχο από την Περιφέρεια και οικολογικούς φορείς» λέει στην «Κ» ο κ. Ηλίας Ταρναράς, από την Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Οπως σημειώνουν οι εκπρόσωποι των φορέων, εννοείται πως στα εγκιβωτισμένα ρέματα – οχετούς η αντιμετώπιση είναι διαφορετική και μπορεί να χρησιμοποιηθούν μηχανικά μέσα.

«Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα ορεινά τμήματα των ρεμάτων, που συχνά κρύβουν και σημαντικούς βιότοπους. Για παράδειγμα, στην περιοχή μας, στον Βαλανάρη, υπάρχουν φωλιές από αλεπούδες, λαγούς, πουλιά. Ανορθολογικές παρεμβάσεις στα ορεινά, κοπή δέντρων ή θάμνων, καταστροφή μαιανδρισμών κ.λπ. συνεπάγονται πλημμυρικά φαινόμενα στα πεδινά» τονίζει ο κ. Σταυρινός.

Με βάση όλα αυτά οι 14 περιβαλλοντικοί φορείς απαίτησαν τη ματαίωση των προκηρύξεων και την άμεση επαναπροκήρυξή τους με τροποποίηση των όρων και του σχεδιασμού των καθαρισμών.

«Δεν συμφωνούμε με την καταγγελία των φορέων, διερευνούμε όμως κάθε τι που έχει βάση για να βελτιώνουμε τις παρεμβάσεις μας» λέει στην «Κ» ο κ. Χρήστος Καραμάνος, αντιπεριφερειάρχης Οικονομικών. «Τα συγκεκριμένα κονδύλια δίνονται κάθε χρόνο στην Περιφέρεια για καθαρισμούς ρεμάτων. Η Περιφέρεια βελτίωσε τους οικονομικούς όρους, διευρύνοντας τον αριθμό των εταιρειών που μπορούν να λάβουν μέρος και εξασφαλίζοντας καλύτερη καταμέτρηση του όγκου των εργασιών που πραγματοποιούνται, έτσι ώστε να καθορίζονται οι αμοιβές των εργολάβων» τονίζει ο κ. Καραμάνος. Και υποστηρίζει πως η χρήση χειρωνακτικής εργασίας θα διευρύνει πολύ το κόστος, ενώ η χρησιμοποίηση μηχανικών μέσων πραγματοποιείται με μεγάλη προσοχή και χωρίς φθορά των ρεμάτων. «Εχουν ήδη πραγματοποιηθεί παρεμβάσεις στην έξοδο του ρέματος της Πικροδάφνης, που είναι πολύ αποτελεσματικές, χωρίς προβλήματα για το περιβάλλον. Το ρέμα καθαρίστηκε, η κοίτη είναι στη θέση της» σημειώνει. «Οι εργολαβίες είναι ετήσιες, δηλαδή ενεργοποιούνται όποτε και όπου ένα ρέμα, σε κάποιο σημείο, χρειάζεται καθαρισμό» συμπληρώνει, απαντώντας για το ότι δεν ορίζονται συγκεκριμένα σημεία. «Η φύση θα μας καθοδηγήσει», τονίζει, υπογραμμίζοντας την προσοχή της Περιφέρειας στην προστασία της ανθρώπινης ζωής από πλημμύρες.

Το πρόβλημα είναι πως τεχνικά έργα και παρεμβάσεις στα ρέματα χωρίς αυστηρές τεχνικές προδιαγραφές, που θα απηχούν μία σύγχρονη περιβαλλοντική αντίληψη, μπορούν να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητες καταστροφές. Η αντιπλημμυρική προστασία δεν έχει σχέση με μια λογική «καθαρισμού». Αποψιλώνοντας τις όχθες, απομακρύνοντας χώματα και καταστρέφοντας τους φυσικούς μαιανδρισμούς της κοίτης, μπορεί να αυξηθεί η ταχύτητα των υδάτων προκαλώντας πλημμύρες χαμηλά.

Το σίγουρο είναι πως η παρέμβαση των περιβαλλοντικών κινήσεων πολιτών επανέφερε στη συζήτηση την ανάγκη αποτελεσματικής προστασίας των ρεμάτων και υποχρεώνει Περιφέρεια και υπουργείο Περιβάλλοντος να σκύψουν πάνω στο πρόβλημα.